21 Ekim 2025 Salı

BİR KELİME = ÜSTÜNKÖRÜ




Üstünkörü : 

1. (sıfat) İnceliklerine inmeden, özen göstermeden; gelişigüzel, baştan savma, yalan yanlış.

"Derken zaman geçti; üstünkörü, derme çatma şeylere alıştık." - Behçet Necatigil

2. (zarf - üstü'nkörü) İnceliklerine inmeden, özen göstermeden; gelişigüzel, şöyle bir, baştan savma, eğreti, öylesine, üstten, yalandan, yalap şalap, yalapşap, yarım yamalak.

"Fakat bu işi bilinçli olarak üstünkörü yapmış, yaraların tam kapanmamasına dikkat etmişti." - İhsan Oktay Anar

* * * * *

Kelime Kökeni : Üstün

Eski Türkçe üstün “üstte, üste (zarf)” sözcüğünden evrilmiştir. Bu sözcük Eski Türkçe üst sözcüğünden Eski Türkçe +(I)n ekiyle türetilmiştir.

{Ek açıklama : Eski Türkçe zarf anlamıyla yaygın olan sözcük, Türkiye Türkçesi bir süre kaybolduktan sonra geç dönemde sıfat anlamıyla yeniden belirir.}

Benzer sözcükler : üstünkörü, üstünlük

Tespit edilen en eski Türkçe kaynak :

Eski Türkçe: “üstte (zarf)” [Türkische Turfantexte 1-9, 1000 yılından önce]
üstün teŋri yéri altın tamu yéri

Eski Türkçe: [Kutadgu Bilig, 1069]
"ne astın ne üstün ne otru orun" 
[ne altta, ne üstte, ne ortada yeri]

Türkiye Türkçesi: “üstte olan (sıfat)” [Ahmed Vefik Paşa, Lehce-i Osmani, 1876]
üstün: Fetha [Arap yazısında üste yazılan hareke]. Galip, faik, mutlaka üst olan. 
Üstün gelmek, üstün körü.





{ಠ,ಠ}
 |)__) 
-”-”-




not: gif, tenor.com' dan alıntıdır.




8 yorum:

  1. Hiç yapma daha iyi değil mi? Özensiz bir sofra, özensiz bir sevgi, özensiz arkadaşlık...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok haklısın Sevgili Evren :T hiç yapılmasın daha iyi :)

      Sil
  2. Kelimeyi ve anlamlarını bilirim fakat beni anında kapıp bilinmez zamanlara götüren müziği bilmem, lakin bayılarak dinliyorum...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sevgili Buraneros,
      Süper, çok sevindim :) :T

      Sil
  3. Çocuğumla bir tane kelime fihristi edindik. İlginç kelimeleri, deyimleri yazıyoruz. Büyüdüğü için buradakilerden de kopya çekeceğiz, müsaadenle sevgili Momentos. Her gün bir tane farklı kelime/deyim öğrense yılda 365 yeni kelime/deyim eder. Kelime çeşitliliği ile konuşmak/yazmak harika bir zenginlik ve sen de bu işe uzun zamandır özveriyle hizmet ediyorsun. Çok teşekkürler. Emeğine sağlık :)) Müzik seçkilerin de hiçbir zaman rast gele olmadı bu arada :))

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sevgili Yıldız,
      Harika bir şey yapıyorsunuz :Y "Bir Kelime Fihristi" nden yararlanabilirsiniz, bundan memnun olurum. :) "Ağaç yaşken eğilir" cümlesine inananlardanım, kelime bilgisi -senin de dediğin gibi- harika bir zenginlik yaratıyor. Deyimlere de yayınlarda yer verecek bir plan yapmam gerek, bunu da hatırlatmış oldun :) :T
      Yayına her şeyiyle verdiğim zaman ve emeğin gözlemlenip, değerlendirilmesi beni mutlu ediyor, sözlerin beni gururlandırdı.
      Çok teşekkür ederim <3 :)

      Sil
  4. Merhabalar.
    Her ne kadar bildiğimiz ve kullandığımız bir kelime olsa da etimolojisi konusunda detaylı bilgi sahibi olmak daha iyidir. Kullandığımız kelimenin kaynağını, mastarını ve sıfatını bilmek bana her zaman heyecan verir. Yani kısacası kelimelerle uğraşmayı ben seviyorum. Sizin bu paylaşımlarınız da bana iki açıdan çok destek oluyor. Emeğinize ve gönlünüze sağlıklar diler, teşekkür ederim.
    Selam ve saygılarımla.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sevgili Recep Bey merhaba,
      Çok haklısınız, bildiğimizi sandığımız kelimeler bazen kullanımda ya da açıklamada yetersiz kalıyor. Kökenlerini bilince kolay çözüm sağlanıyor. Dediğiniz gibi bununla uğraşmak isteyen ve keyif alanlar için uçsuz bucaksız bir mecra kelime dünyası. Güzel sözleriniz ve desteğiniz için çok teşekkür ederim.
      Saygılarımla,

      Sil

{ಠ,ಠ}
|)__)
-”-”-


Dikkat Spama düşen yorumlar denetimden geçerek yayınlanacaktır.

:)

;)

:D

:(

=(

:@

:X

:O

:P

:F

:Y

:A

<3


:T

:H